Autor: Maciej Maciejewski

Drodzy Czytelnicy Przeglądu,

z wielką radością oddajemy w Państwa ręce najnowszy numer naszego wydawnictwa, dotyczący jakże ważnego i aktualnego tematu metropolizacji. Głównym celem, który przyświecał nam podczas tworzenia tego numeru było dostarczenie możliwie kompletnego i obszernego zestawienia opinii i zapatrywań na tą kwestię. W szczególności przedstawiamy poglądy osób, od których najbardziej będzie zależał zakres, głębokość i tempo poczynań tworzących metropolię wokół Trójmiasta – Marszałka Województwa i włodarzy miast. Ze względu na okres wyborczy, na który przypadało przygotowanie tego numeru PPG (druga tura) nie wszystkie gminy mogły być tu reprezentowane. Zamieszczamy również wypowiedzi naukowców i ekspertów z całej Polski, które gwarantują nie uwarunkowane bezpośrednimi interesami podejście do tej kwestii.Metropolizacja jest teraz jednym z najbardziej gorących tematów poddawanych pod dyskusję na Pomorzu. Jednakże w gąszczu prezentowanych nie ustrukturalizowanych informacji, które zewsząd do nas docierają i wobec skupiania się na pojedynczych sprawach (vide: wspólny bilet), ciągle brakuje jasnej odpowiedzi na trzy najważniejsze pytania:

• Jakie są zalety i wady metropolizacji?
• Jak stworzyć naszą metropolię?
• Jak zharmonizować rozwój metropolii z rozwojem regionu?

Chociaż aktualnie większość elit i obywateli wydaje się być przekonana co do zalet, jakie niesie ze sobą metropolizacja, warto jednak zrobić rzetelny bilans za i przeciw, aby ostatecznie rozwiać wątpliwości przed podjęciem działań praktycznych.

Z kolei odpowiedź na drugie z wymienionych pytań jest już dużo trudniejsza. Kwestie: delimitacji geograficznej, zakresów kompetencji oraz głębokości metropolizacji nie są już tak proste do rozstrzygnięcia. Pojawiają się różne poglądy: od powołania luźnego ciała doradczego dla obszaru metropolii, poprzez oddelegowanie najważniejszych kompetencji wraz z budżetami poszczególnych jednostek administracyjnych w takich dziedzinach, jak: transport czy urbanistyka, aż do postulatów utworzenia jednego organizmu miejskiego. Odpowiedź na to pytanie jest niewątpliwie największym wyzwaniem dla osób, które będą decydować o powstaniu metropolii w naszym regionie. Każdy z tych wariantów ma swoje mocne i słabe strony. Mam nadzieję, że ten numer Pomorskiego Przeglądu Gospodarczego przyczyni się do lepszego zrozumienia zalet i wad każdego z nich i ułatwienia dalszej debaty na ten temat z udziałem możliwie jak najszerszego kręgu obywateli.

Oprócz kwestii dróg i tempa metropolizacji poruszamy również temat wpływu przyszłej metropolii na resztę regionu, bo przecież nie całe województwo znajdzie się w jej granicach. Jak spowodować, by rozwój metropolii nie odbywał się kosztem regionu? To pytanie również nie pozostaje bez odpowiedzi.

Mam nadzieję, iż w niniejszym numerze udało nam się przedstawić możliwie głębokie i rzetelne podejście do tematu metropolizacji. Czy przyszedł już czas na metropolię z prawdziwego zdarzenia? Odpowiedź na to pytanie pozostawiam Wam, drodzy Czytelnicy.

Praca i związane z nią zarobki oraz prestiż społeczny są obecnie w percepcji społeczeństwa wyznacznikami sukcesu i coraz częściej szczęścia człowieka. Może to budzić uzasadniony niepokój o sferę ducha, lecz ze względu na bardzo wysoką stopę bezrobocia i trudności ze znalezieniem pracy w ostatnich latach trudno tego zjawiska społecznego nie rozumieć. Atmosferę podgrzewa również emigracja młodych i zdolnych Polaków, a także coraz częstsze głosy przedsiębiorców dotyczące braku chętnych do pracy w niektórych dziedzinach, mimo wciąż wysokiego oficjalnego bezrobocia. Postanowiliśmy zatem zająć się po raz drugi na łamach „Pomorskiego Przeglądu Gospodarczego” naszym regionalnym rynkiem pracy, aby lepiej zrozumieć procesy na nim zachodzące. Skonfrontowaliśmy opinie przedsiębiorców, przedstawicieli władzy samorządowej, ludzi młodych oraz badaczy zagadnienia. Efektem takiego podejścia jest kompleksowe opracowanie pokazujące nie tylko obecny stan rynku pracy na Pomorzu i jego uwarunkowania w systemie ogólnopolskim, ale także obszary ściśle z nim związane, czyli demografię, koniunkturę gospodarczą, migracje oraz edukację. Biorąc pod uwagę wszystkie te czynniki, staramy się odpowiedzieć również na pytanie, dlaczego bezrobocie w województwie pomorskim tak szybko spada i czy jest to już trwała tendencja.

Jednocześnie wraz z niniejszym wydaniem „PPG” inaugurujemy nowy, stały dział analiz i porównań, w którym w systematyczny sposób będziemy pokazywać rozwój gospodarczy regionu, biorąc pod uwagę koniunkturę gospodarczą, wybrane wskaźniki rozwoju. Będziemy także porównywać Pomorskie z pozostałymi regionami Polski.

Mamy nadzieję, że niniejszy numer Przeglądu pozwoli na lepsze zrozumienie pomorskiego rynku pracy, mechanizmów i procesów na nim zachodzących. Jak zwykle, chcemy za pomocą „Pomorskiego Przeglądu Gospodarczego” inspirować dyskusję, która ma przyczynić się do podniesienia naszej wspólnej świadomości, a przez to poprawić jakość polityki publicznej – w tym wypadku, pomorskiej polityki rynku pracy.

Zapraszamy do korzystania z informacji i analiz dostępnych na stronie internetowej: www.porp.pl

Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy jest odpowiedzią na zapotrzebowanie na rzetelne i systematyczne analizy oraz prognozy naszego regionalnego rynku pracy. Takie analizy mają pomóc w lepszym prowadzeniu działań na rzecz zwiększania zatrudnienia oraz ograniczania i zapobiegania bezrobociu. Pomysłodawcą i wykonawcą projektu jest Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.

Sytuacja na rynku pracy jest odbiciem wielu bardzo złożonych i dynamicznych procesów. Dlatego opisując rynek pracy, dokonujemy kompleksowej analizy społeczno-gospodarczej: badamy sytuację makroekonomiczną, koniunkturę gospodarczą, demografię, migracje, edukację i oświatę. Postawiliśmy sobie bardzo ambitny cel: nie tylko stwierdzić jak jest (do tego sprowadza się większość standardowych diagnoz), ale odpowiedzieć dodatkowo na pytania: dlaczego tak jest i jak będzie? Tylko znając odpowiedzi na takie pytania, można podjąć odpowiednie działania na rynku pracy.

Ład przestrzenny oraz ład architektoniczny niewątpliwie dotyczą każdego z nas – są odczuwalne przez wszystkich obywateli. Brak tego pierwszego z punktu widzenia osoby fizycznej objawia się nierzadko w postaci konieczności przemieszczania się na dłuższe niż optymalne odległości, aby móc zaspokoić potrzeby związane z pracą, usługami czy rozrywką. Ład przestrzenny ma również wymiar gospodarczy – racjonalne rozmieszczenie funkcji wpływa na konkurencyjność podmiotów, ponieważ zmniejsza koszty ich funkcjonowania. Natomiast ład architektoniczny lub jego brak objawia się w tym wszystkim, co widzimy na zewnątrz – czy zabudowa danego terenu współgra ze sobą co do formy, użytych materiałów, wielkości i kształtu obiektów, etc. Nieład architektoniczny wywołuje w człowieku negatywne uczucia – wprowadza zły nastrój, zniechęca, ma charakter odpychający. Z gospodarczego punktu widzenia może mieć ujemny wpływ na branżę turystyczną czy też chęć osiedlania się – czyli atrakcyjność turystyczno-osiedleńczą danego obszaru.

W związku z tym, iż w wielu miejscach na terenie województwa pomorskiego, jak i w całej Polsce mamy do czynienia z nieładem i jego negatywnymi skutkami, warto zastanowić się, jakie mechanizmy powinny być zastosowane, aby w długim okresie sytuację tę poprawić. Czy jest to tylko kwestia zmiany mentalności społeczeństwa i skuteczniejszego egzekwowania istniejących już przepisów, czy trzeba jednak wprowadzić bardziej restrykcyjne reguły dotyczące kształtowania przestrzeni i architektury? Przy czym ta druga opcja wiąże się bezpośrednio z przyzwoleniem społecznym na poświęcenie części własnej wolności na rzecz większej spójności architektoniczno-przestrzennej.

Aby lepiej poznać pomorską przestrzeń i zrozumieć mechanizmy jej kształtowania, do współtworzenia niniejszego numeru „Pomorskiego Przeglądu Gospodarczego” zaprosiliśmy badaczy zagadnienia, architektów, urbanistów, inwestorów oraz przedstawicieli władz, które są odpowiedzialne za programowanie i egzekwowanie ładu w województwie pomorskim. W numerze tym staramy się odpowiedzieć między innymi na poniższe pytania.

– Jakie są mechanizmy kształtowania ładu przestrzennego oraz dobre praktyki w ramach obowiązujących przepisów?

– Czy ład może być czynnikiem rozwoju gospodarczego Pomorza i czy może wpływać na harmonijny rozwój całego regionu?

– Jak kształtować architekturę i przestrzeń w perspektywie bieżącej i długofalowej? Jaka jest rola ładu przestrzennego w procesach inwestycyjnych?

– Jakie są modele rewitalizacji przestrzeni miejskich w świecie?

Mamy nadzieję, iż niniejszy numer „PPG” przyczyni się do lepszego zrozumienia mechanizmów kształtujących ład przestrzenny i architektoniczny. Powinien on również pozwolić na lepsze zrozumienie siebie nawzajem i efektywniejszą współpracę głównych aktorów odpowiedzialnych za kształtowanie pomorskiej przestrzeni, tak aby w przyszłości mieszkańcy, turyści i inwestorzy mogli powiedzieć, że przebywając w naszym województwie, czują się dobrze.

Oddajemy w Wasze ręce kolejne wydanie „Pomorskiego Przeglądu Gospodarczego”, dotyczące niezmiernie istotnego tematu, czyli pomorskiego transportu. Zagadnienie to, z uwagi na niespotykany dotąd dostęp do funduszy strukturalnych UE oraz partycypację regionu Pomorskiego w organizacji Euro 2012, rozpatrywane jest przede wszystkim w kategoriach dużych projektów w zakresie infrastruktury drogowej. Tymczasem szeroko rozumiany transport ma wiele wymiarów i może warunkować rozwój innych dziedzin – od edukacji poczynając, na gospodarce kończąc. W związku z tym zdecydowaliśmy się podejść do tego tematu kompleksowo. Rozpoczęliśmy od pokazania ogólnopolskich uwarunkowań rozwoju transportu, gdyż to, co dzieje się w tym zakresie w naszym regionie, jest w dużym stopniu zależne od sytuacji krajowej i decyzji podejmowanych na poziomie centralnym. Następnie, prezentujemy planowany układ transportowy województwa pomorskiego w 2020 r. wraz z opiniami dotyczącymi rozwoju poszczególnych rodzajów transportu. Kolejno przedstawiamy wpływ planowanej sieci transportowej na szeroko rozumianą strukturę gospodarki Pomorza i rynek pracy. Ważna jest także odpowiedź na pytanie, czy Trójmiasto ma szansę się stać węzłem logistycznym o znaczeniu europejskim? Kluczowa w tym aspekcie jest dostępność transportowa na tle innych ośrodków miejskich w Polsce i Europie, która w najwyższym stopniu decyduje o faktycznym poziomie atrakcyjności położenia geograficznego. W niniejszym numerze „PPG” można również przeczytać o połączeniach między ośrodkami subregionalnymi a metropolią i między sobą nawzajem, a także o spójności transportowej Trójmiasta. Poza tym w ramach pokazywania dobrych praktyk omówione zostały różne modele transportu miejskiego i regionalnego, przy czym dużo miejsca poświecono problematyce komunikacji publicznej wewnątrz metropolii oraz wspólnemu biletowi.

Mamy nadzieję, iż niniejsze wydanie „Pomorskiego Przeglądu Gospodarczego” przyczyni się do lepszego zrozumienia problematyki rozwoju transportu na Pomorzu oraz stanie się poważnym głosem w debacie publicznej na ten temat.